[Advaita-l] ***UNCHECKED*** Hari-hara Yoga and Hari-hara Murti

[V Subrahmanian]

Hari-hara Yoga and Hari-hara Murti

In the Chaturvarga Chintamani, the author Hemadri (13-14 CE), mentions a
'Hari-Hara yoga' and a 'Hari-Hara murti'.  The former occurs in the Vol.4,
p.828:


अथ हरिहरयोगे हरिहरप्रतिमाप्रतिग्रहप्रायश्चित्तम्

मार्कण्डेयपुराणे -

खरसंवत्सरे राजन् कार्तिके पूर्णिमादिने | योगो हरिहरो नाम सर्वपापप्रणाशनः ||
क्रतुकोटिसमायोगो गङ्गास्नानयुतैः समम् | महापातकसङ्घातदावानलसमो मुने ||
तत्र स्नानानि दानानि पितृश्राद्धं महत्तरम् | योगे तत्र तदा राजन् मुखजो वा
नरेश्वरः ||
हरिहरं स्वर्णमयं गन्धवस्त्राक्षतादिभिः | पूजयित्वा जागरित्वा
विप्रायाऽध्यात्मवेदिने ||
ददाति यदि पूतात्मा मुक्तिमाप्नोते पार्थिव |

[On the Full moon day of the Kaarthika month of the Khara year occurs the
astrological phenomenon called Hari-Hara Yoga. Snana, daana, shraaddha of
the pitru-s performed at that time is productive of immense fruit. It is
conducive to expiation of maha paataka, sins. The observance of this
occasion by duly worshiping a golden image of Hari-Hara, vigil during the
night and gifting the image to a learned,enlightened brahmana, results in
the liberation of the donor.]


In Vol.2 Part 1, p.126, there is a long list of images of several deities,
to be made, and used in the vratas, etc. related to those deities. Among
these, is the Hari-Hara murti as stated in the Vishnudharmottara (a work
that Shankaracharya has cited from in the Vishnu Sahasra nama Bhashya):


कार्यं हरिहरस्यापि दक्षिणार्द्धं  सदाशिवः | वाममर्द्धं हृषीकेशः
श्वेतनीलाकृतिः क्रमात् ||
वरं त्रिशूलं चक्राब्जधारिणो बाहवः क्रमात् | दक्षिणे वृषभः पार्श्वे वामभागे
विहङ्गराडिति ||

[An image of Hari-Hara has to be made thus: The right half of the image is
Sadaashiva and the left half is Hrishikesha, of white and black colors
respectively. The hands are respectively holding/indicating the vara mudra,
the trident, the discus and lotus respectively. Thus there are four arms to
the image, two for Shiva and two for Vishnu. One the right side is the Bull
and to the left part is the Garuda in the image.]

It is interesting to note that this very book and purana gives the
specification for Ardha-naarishvara image too, where the left side is that
of Devi Parvati. We are reminded of the Shiva Paadaadi Keshaanta stotram
of Shankaracharya where a poetic excellence was brought out depicting both
Vishnu and Parvati as occupying the body of Shiva:
https://adbhutam.wordpress.com/2018/01/11/adi-shankaras-amazing-poetic-imagination-the-jagadguru-expounds/

The Hari-Hara fusion concept is also alluded to by the Kamba Ramayanam:
http://www.tamilvu.org/slet/l3700/l3700ur1.jsp?x=1833

See also:
http://dravidaveda.org/index.php?option=com_content&view=article&id=3044

On p.302 of his book 'Tamil Studies',  Sri Srinivas Aiyyangar, 1914,
https://archive.org/details/tamilstudiesores00srin   says:

//...It would be interesting to note here that the god on the Tirupati
Hills (Tiruvengadam) had the appearance of both Siva and Vishnu during the
days of Peyalvar. //

Another interesting reference: http://periva.proboards.com/thread/1053
   ஆழ்வார்களும்,
திருவேங்கடமுடையானிடம் காணப்படும் சிவாம்சத்தை விவரித்துள்ளனர்...........

Read also this letter: சேஷாத்ரி on July 2, 2011 at 5:29 pm   on :
*http://www.tamilhindu.com/2011/06/agora-film-review/
<http://www.tamilhindu.com/2011/06/agora-film-review/>*

சில பத்து ஆண்டுகளுக்கு முன்னர், காஞ்சிபுரம் கோயிலில் யானைக்கு என்ன வகை
திருமண் இடவேண்டும் ( வடகலையா தென்கலையா ) என்று ஒரு வழக்கு நடைபெற்று
தீர்ப்பு வந்தது என்பதை நாம் அறிவோம்.

இந்து மதத்தின் பல பிரிவுகளுக்குள்ளும் சில தீவிர வைஷ்ணவர்களும், வீர
சைவர்களும் இருந்தனர். ஆனால் இதுபோன்ற நபர்கள் அவ்வாறு இருந்ததற்கு என்ன
காரணம் எனில், அவர்களின் அறியாமை மட்டுமல்ல , அன்றைய கால கட்டங்களில் நல்ல
குருமார்கள் அவர்களுக்கு கிடைக்காததும் ஒரு காரணமாகும்.

திருமங்கையாழ்வார் தம்முடைய பாடலில் –

“பாருருவில் நீறேரிகால் விசும்புமாகிப் பல்வேறு சமயமாய்ப் பறந்து நின்ற
ஏறுருவில் மூவருமே என்னநின்ற விமையவர் தந்திருவுறு வேறென்னும்போது ,
ஓருருவம் பொன்னுருவம் ஒன்று செந்தீ ஒன்று மாகடலுருவமொத்து நின்ற
மூவுருவும் கண்டபோது ஒன்றாம் சோதி முகிலுருவம் எம்மடிகளுருவந்தானே.” என்று

மிக அழகாக வலியுறுத்தி , சைவம், வைணவம் என்ற சண்டைக்கு சாவுமணி அடித்துள்ளார்.

பொய்கை ஆழ்வார் தம்முடைய பாடலில் –

“பொன் திகழுமேனிப் புரிசடையம்புண்ணியனும் ,
நின்றுலகம் தாய நெடுமாலும் – என்றும்
இருவரங்கத்தால் திரிவரேனும் ஒருவன்
ஒருவன் அங்கத்து உளன்” .

என்று அழகாக பாடி , சைவம், வைணவம் என்ற
சண்டைக்கு சாவுமணி அடித்துள்ளார்.

இதே போல, சிவவாக்கியரும் தனது பாடலில்,

“இடது கண்கள் சந்திரன் வலது கண்கள் சூரியன்
இடக்கை சங்கு சக்கரம் வலக்கை சூலம் மான் மழு
எடுத்த பாதம் நீண்முடி எண்டிசைக்கு மப்புறம்
உடல் கடந்து நின்ற மாயம் யாவர் காண வல்லரே.”

என்று பாடி வைணவ சைவ ஒற்றுமையை வலியுறுத்தி உள்ளார். இனியாவது இந்த தீவீர
வைஷ்ணவர்களும், வீர சைவர்களும் திருந்துவார்களா ?

ஒரே இறைவனுக்கு இது மட்டுமே அவன் பெயர், இது மட்டுமே அவன் உருவம், அல்லது
அவனுக்கு உருவமே இல்லை , இது மட்டுமே வேதம் என்று சொல்லி , அளக்க முடியாத
சக்தியான இறைவனுக்கு எல்லைகள் வகுக்கும் இந்த மூடர்களுக்கு நிச்சயம் கடவுள்
நல்ல பாடம் கற்பிப்பார்.



Om Tat Sat