[Advaita-l] [advaitin] SSSS on the controversy between mulav7idya and abhavarupa - directly and simply explained as per SSSS

[H S Chandramouli]

Namaste Sudhanshu Ji,

It is well known that Sri SSS differs from Sri Anandagiri Acharya quite
often. Sri SSS is himself an acknowledged expert in Sanskrit. It is
difficult to brush aside his translation of the TUBV verse as
**jabardasti** !!.

The BUBV verse 1-4-371 is elaborated in his (Sri SSS) commentary
KleshApahAriNi on Naishkarmya Siddhi, 3-7 which I have copied below for
ready reference.

// ननु बृहद्वार्तिकेऽपि 'अस्य द्वैतेन्द्रजालस्य यदुपादानकारणम् । अज्ञानं
तदुपाश्रित्य ब्रह्म कारणमुच्यते ।।' (बृ. वा. १-४-३७१ ) इत्यज्ञानस्य
द्वैतोपादान- कारणत्वं स्पष्टमुक्तम् । अतः द्वैतस्योपादानापेक्षस्य अभावेर-
कारणकत्वमेव ग्रन्थकृदभीष्टमिति प्रतीयते । मैवम्, द्वैतस्य
इन्द्रजालसदृशत्वोक्त्या मिथ्याध्यासत्वमेवोक्तमिति । अध्यासस्या- वस्तुत्वात्
उपादानादिकारणापेक्षा नैवास्ति । न च ग्रन्थकृता क्वचिदप्यध्यासोपादानत्वेन
अज्ञानं समुपन्यस्तम्, प्रत्युताधस्ता- दस्माभिरुपपादितनीत्या
मिथ्याज्ञानसंशयौ प्रत्यभावरूपाज्ञान- स्यैव कारणत्वमत्राप्युक्तमिति गम्यते ।
तेन च अज्ञानं समुपाश्रित्य ब्रह्मैव कारणम् इति अज्ञातब्रह्मण एव कारणत्वं
प्रकृत- श्लोकाक्षरानुगुणमेवोच्यते इत्यवधेयम् । न हि
भावाविद्यावादिभिरभ्युपगता अविद्या अध्यासोपादानमिति कुत्रापि वार्तिके कण्ठ-
रवेणोक्तम् येन तत्परत्वेनायं वार्तिक श्लोको व्याख्यायेत । न चास्ति
प्रकृतश्लोकेऽपि भावाविद्यापरामर्शः । यत् पुनः प्रकृतश्लोकव्याख्यानम्
'सुषुप्तिदशायामेकेनैव
सता सर्वस्य सत्त्वम्' इति, यदप्यस्यैव जाग्रद्दशायामपि सर्वोऽप्यर्थः
स्वबुद्धिजन्मनः प्रागज्ञात इत्यर्थस्य संप्रतिपन्नत्वात्, तस्य
सामान्याकारेणाज्ञातत्वेऽप्यज्ञाताकारस्य ज्ञातत्वायोगात्, अज्ञाताकारस्य
चानुवादायोगात् 'ज्ञानाभावविलक्षण- भावरूपाज्ञानेनावृत' इति, तदुभयं
श्लोकानुपात्ताधिकावापदुष्ट- मित्यनादेयम् । ननु
चाभावरूपाज्ञानस्यावरणत्वाभावेन भावाज्ञाने- नावृत इति व्याख्यातमिति
चेत्; वस्तुतत्त्वप्रकाशकत्वाभावमात्रेणापि
तथा व्यपदेशोपपत्तेः । //

// nanu bRRihadvArtike.api 'asya dvaitendrajAlasya yadupAdAnakAraNam |
aj~nAnaM tadupAshritya brahma kAraNamuchyate ||' (bRRi. vA. 1-4-371 )
ityaj~nAnasya dvaitopAdAna- kAraNatvaM spaShTamuktam | ataH
dvaitasyopAdAnApekShasya abhAvera- kAraNakatvameva granthakRRidabhIShTamiti
pratIyate | maivam, dvaitasya indrajAlasadRRishatvoktyA
mithyAdhyAsatvamevoktamiti | adhyAsasyA- vastutvAt upAdAnAdikAraNApekShA
naivAsti | na cha granthakRRitA kvachidapyadhyAsopAdAnatvena aj~nAnaM
samupanyastam, pratyutAdhastA- dasmAbhirupapAditanItyA
mithyAj~nAnasaMshayau pratyabhAvarUpAj~nAna- syaiva
kAraNatvamatrApyuktamiti gamyate | tena cha aj~nAnaM samupAshritya
brahmaiva kAraNam iti aj~nAtabrahmaNa eva kAraNatvaM prakRRita-
shlokAkSharAnuguNamevochyate ityavadheyam | na hi
bhAvAvidyAvAdibhirabhyupagatA avidyA adhyAsopAdAnamiti kutrApi vArtike
kaNTha- raveNoktam yena tatparatvenAyaM vArtika shloko vyAkhyAyeta | na
chAsti prakRRitashloke.api bhAvAvidyAparAmarshaH | yat punaH
prakRRitashlokavyAkhyAnam 'suShuptidashAyAmekenaiva satA sarvasya sattvam'
iti, yadapyasyaiva jAgraddashAyAmapi sarvo.apyarthaH svabuddhijanmanaH
prAgaj~nAta ityarthasya saMpratipannatvAt, tasya
sAmAnyAkAreNAj~nAtatve.apyaj~nAtAkArasya j~nAtatvAyogAt, aj~nAtAkArasya
chAnuvAdAyogAt 'j~nAnAbhAvavilakShaNa- bhAvarUpAj~nAnenAvRRita' iti,
tadubhayaM shlokAnupAttAdhikAvApaduShTa- mityanAdeyam | nanu
chAbhAvarUpAj~nAnasyAvaraNatvAbhAvena bhAvAj~nAne- nAvRRita iti
vyAkhyAtamiti chet; vastutattvaprakAshakatvAbhAvamAtreNApi tathA
vyapadeshopapatteH | //.

Regards

On Sat, Aug 24, 2024 at 6:25 PM Sudhanshu Shekhar <sudhanshu.iitk at gmail.com>
wrote:

> Namaste Chandramouli ji.
>
> SSS ji says in the explanation to verse 179 -  आत्माग्रहणमेव तस्या
> अनात्मरूपाया रूपम्। अत एव विद्याविरुद्धत्वात् अविद्येति तस्या अपि व्यपदेश
> इत्यर्थः।
>
> Anandagiri Swami - नञस्तर्हि कोऽर्थः स्यात् इति आशङ्क्य - यथा
> अमित्र-अधर्म-आदौ तदन्यत्वं तद्विरुद्धत्वं वा नञोऽर्थो न तदभावत्वमित्याह -
> अमित्रवदिति।
>
> SSS ji accepts that avidyA is vidyA-viruddhA and yet holds - avidyA is
> abhAva! This is something hilarious.
>
> VArtikakAra is explaining that agrahaNa is like amitra, which is not some
> abhAva - and yet SSS ji can cite this for abhAvatva of avidyA is
> unfortunate. The very insertion of amitra is to explain the artha of नञ्
> samas.
>
> This is called jabardasti.
>
> Also, can you locate where has SSS ji "explained" BBV 1.4.371 - अस्य
> द्वैतेन्द्रजालस्य......
>
> Regards.
> Sudhanshu Shekhar.
>
> --
>
>