[Advaita-l] The Upanishad and Shankara hold 'tamas' darkness, to be a 'thing.'

[V Subrahmanian]

In the Brihadaranyaka Upanishad 3.7 is the Antaryami Brahmanam where the
Brahman is taught as the true nature of every being by portraying Brahman
as the Antaryami, the inner controller, of every being. In the enumeration
of several entities who are endowed with this Antaryami, the Upanishad says:

यस्तमसि तिष्ठंस्तमसोऽन्तरो यं तमो न वेद यस्य तमः शरीरं यस्तमोऽन्तरो
यमयत्येष त आत्मान्तर्याम्यमृतः ॥ १३ ॥
The one who stationed in tamas, the darkness principle, but whom the entity
tamas does not know, for whom tamas is the body, who is the inner
controller of tamas, this Immortal Antaryami is your Atman.
यस्तेजसि तिष्ठंस्तेजसोऽन्तरो यं तेजो न वेद यस्य तेजः शरीरं यस्तेजोऽन्तरो
यमयत्येष त आत्मान्तर्याम्यमृत इत्यधिदैवतमथाधिभूतम् ॥ १४ ॥
This same is stated about Tejas, the light principle.

समानमन्यत् । योऽप्सु तिष्ठन् , अग्नौ, अन्तरिक्षे, वायौ, दिवि, आदित्ये,
दिक्षु, चन्द्रतारके, आकाशे, यस्तमस्यावरणात्मके बाह्ये तमसि, तेजसि
तद्विपरीते प्रकाशसामान्ये — इत्येवमधिदैवतम् अन्तर्यामिविषयं दर्शनं
देवतासु । अथ अधिभूतं भूतेषु ब्रह्मादिस्तम्बपर्यन्तेषु
अन्तर्यामिदर्शनमधिभूतम् ॥
Shankara says in the commentary: tamas, the outside (physical) darkness, is
of the nature of AvaraNa, enveloping.  He specifies Tejas as opposed to
Tamas: tadviparIta.
Thus for the Upanishad and Shankara, tamas, the principle of darkness (not
the inner tamas of ignorance, hence Shankara specifies it as baahya,
outside the body) is a physical 'thing.'  It is not just abhAva of tejas.
Sureshwaracharya in the Vartika for the above clarifies:

तेजः सामान्यमात्रं स्यात्तदाधिष्ठातृदेवता ।।
एवं तमस्यपि ज्ञेयं क्षेत्रज्ञश्चाऽऽत्मसंज्ञितः ।। ४६ ।।

There is a presiding deity for Tejas as well as one for Tamas (darkness).
Thus it is settled beyond doubt that the Tamas, darkness, is a 'thing.'
It is well known that the inner darkness, ignorance, avidya, is also called
tamas and that also is a 'thing' as per the Bh.Gita:

ज्योतिषामपि तज्ज्योतिस्तमसः परमुच्यते ।
ज्ञानं ज्ञेयं ज्ञानगम्यं हृदि सर्वस्य विष्ठितम् ॥ १७ ॥   13.17.  Brahman is
beyond  darkness of ignorance.  Shankara says:
तमसः अज्ञानात् परम् अस्पृष्टम् उच्यते ।  darkness = ajnAnam.
Thus the darkness that is ignorance is a thing because it produces
effects.  This is yet another evidence for a bhAvarUpa ajnAna/avidya in the
Upanishad, Gita, Shankara and Sureshwara.
In the following Shankara says darkness of night produces aviveka,
non-discrimination, since it is of the nature of tamas.  This is exactly
what Shankara has said in the Adhyasa Bhashya:  itaretara avivekena.  Since
according to Shankara this aviveka is an effect produced by tamas,
ignorance, the cause is also to be stated and Shankara does that in the
words mithyAjnana.  The nimitta kAranam, aviveka, is stated and the upAdana
kAraNam for that is also stated: mithyA ajnAna which is the upAdaana (by
the word nimitta).  As stated already, the word nimitta has the general
connotation of a hetu, kAraNam.
श्रीमद्भगवद्गीताभाष्यम्द्वितीयोऽध्यायःश्लोक ६९ - भाष्यम्

………या निशा रात्रिः सर्वपदार्थानामविवेककरी तमःस्वभावत्वात् सर्वभूतानां
सर्वेषां भूतानाम् । किं तत् परमार्थतत्त्वं स्थितप्रज्ञस्य………


ब्रह्मसूत्रभाष्यम्द्वितीयोऽध्यायःप्रथमः पादः सूत्रम् २२ - भाष्यम्

………। तत्र कुत एव सृष्टिः कुतो वा हिताकरणादयो दोषाः ।
अविद्याप्रत्युपस्थापितनामरूपकृतकार्यकरणसङ्घातोपाध्यविवेककृता हि
भ्रान्तिर्हिताकरणादिलक्षणः संसारः, न तु परमार्थतोऽस्तीत्यसकृदवोचाम —


श्रीमद्भगवद्गीताभाष्यम्चतुर्दशोऽध्यायःश्लोक ८ - भाष्यम्

………तमः तृतीयः गुणः अज्ञानजम् अज्ञानात् जातम् अज्ञानजं विद्धि मोहनं मोहकरम् अ
विवेककरं सर्वदेहिनां सर्वेषां देहवताम् ।


श्रीमद्भगवद्गीताभाष्यम्त्रयोदशोऽध्यायःश्लोक २ - भाष्यम्

………चेत् , न ; अविद्यायाः तामसत्वात् । तामसो हि प्रत्ययः, आवरणात्मकत्वात्
अविद्या विपरीतग्राहकः, संशयोपस्थापको वा, अग्रहणात्मको वा ; विवेकप्रकाशभावे
तदभावात् , तामसे च आवरणात्मके तिमिरादिदोषे सति अग्रहणादेः अविद्यात्रयस्य
उपलब्धेः ॥ ………

Om Tat Sat