[Advaita-l] Rudra, the Brahman of the Shvetashvataropanishat

[V Subrahmanian]

In the Śvetāśvataropaniṣad we have innumerable references to Rudra as the
Para Brahman. There are some mantras of the Sri Rudram too incorporated in
this Upaniṣad.

Here, in the Kūrma purāṇam is a reference by Viṣṇu to the creation of
Brahmā (the four-faced) by Rudra the Supreme:

The context is the sages asking Viṣṇu as to how indeed Rudra who is
prior-existent, got to become a son of Brahmā. Hari explains the sequence
and there occur these verses:

Chapter 9:

कथं स भगवानीशः पूर्वजोऽपि पिनाकधृक्

पुत्रत्वमगमच्छंभुर्ब्रह्मणोऽव्यक्तजन्मनः  ३

कथं च भगवाञ्जज्ञे ब्रह्मा कमलसम्भवः

अण्डतो जगतामीशस्तन्नो वक्तुमिहार्हसि  ४
...............

किन्तु मोहयति ब्रह्मन्भवन्तं पारमेश्वरी

मायाशेषविशेषाणां हेतुरात्मसमुद्भवा  ४८

एतावदुक्ता भगवान्विष्णुस्तूष्णीं बभूव ह

ज्ञात्वा तत्परमं तत्त्वं स्वमात्मानं सुरेश्वरः  ४९

ततो ह्यपरिमेयात्मा भूतानां परमेश्वरः

प्रसादं ब्रह्मणे कर्त्तुं प्रादुरासीत्ततो हरः  ५०

ललाटनयनो देवो जटामण्डलमण्डितः

त्रिशूलपाणिर्भगवांस्तेजसां परमो निधिः  ५१

विद्याविलासग्रथितां ग्रहैः सार्केन्दुतारकैः

मालामत्यद्भुताकारां धारयन्पादलम्बिनीम्  ५२

तं दृष्ट्वा देवमीशानं ब्रह्मा लोकपितामहः

मोहितो माययात्यर्थं पीतवाससमब्रवीत्  ५३

क एष पुरुषो नीलः शूलपाणिस्त्रिलोचनः

तेजोराशिरमेयात्मा समायाति जनार्दन  ५४

तस्य तद्वचनं श्रुत्वा विष्णुर्दानवमर्दनः

अपश्यदीश्वरं देवं ज्वलन्तं विमलेऽम्भसि  ५५

ज्ञात्वा तं परमं भावमैश्वरं ब्रह्मभावनम्

प्रोवाचोत्थाय भगवान्देवदेवं पितामहम्  ५६

अयं देवो महादेवः स्वयञ्ज्योतिः सनातनः

अनादिनिधनोऽचिन्त्यो लोकानामीश्वरो महान्  ५७

शङ्करः शंभुरीशानः सर्वात्मा परमेश्वरः

भूतानामधिपो योगी महेशो विमलः शिवः  ५८

एष धाता विधाता च प्रधानपुरुषेश्वरः

यं प्रपश्यन्ति यतयो ब्रह्मभावेन भाविताः  ५९

सृजत्येष जगत्कृत्स्नं पाति संहरते तथा

कालो भूत्वा महादेवः केवलो निष्कलः शिवः  ६०

ब्रह्माणं विदधे पूर्वं भवन्तं यः सनातनः

वेदांश्च प्रददौ तुभ्यं सोऽयमायाति शङ्करः  ६१ [Shvetashvataropanishat]

[He the Ancient One who created you, Brahmā, in the yore (at creation) and
blessed you with the Veda-s, is coming now, Shankara.]

The above verse is the upabṛḥmaṇam, annotation, of the mantra from the [
Shvetashvataropanishat]:

यो ब्रह्माणं विदधाति पूर्वं यो वै वेदांश्च प्रहिणोति तस्मै ।
तं ह देवं आत्मबुद्धिप्रकाशं मुमुक्षुर्वै शरणमहं प्रपद्ये ॥१८॥

[6.18     Seeking Liberation, I take refuge in the Lord, the revealer of
Self-Knowledge, who in the beginning created Brahma and delivered the Vedas
to Him.] This mantra is chanted as part of the daily śāntipāṭha by
Advaitins while studying the bhāṣyam.

Here is another mantra from the Upaniṣad that teaches Brahmā being created
by Rudra:

यो देवानां प्रभवश्चोद्भवश्च विश्वाधिपो रुद्रो महर्षिः ।

हिरण्यगर्भं जनयामास पूर्वं स नो बुद्ध्या शुभया संयुनक्तु ॥ ४ ॥

[3. 4     He, the omniscient Rudra, the creator of the gods and the
bestower of their powers, the support of the universe, He who, in the
beginning, gave birth to Hiranyagarbha—may He endow us with clear
intellect! ]

Continuing the Kūrmapurāṇa reference:

अस्यैव चापरां मूर्त्तिं विश्वयोनिं सनातनीम्

वासुदेवाभिधानां मामवेहि प्रपितामहः  ६२

[Know that it is his, Shankara's, another form, is the Ancient origin of
the World, known by the name 'Vāsudeva,' Me, the great-grand-father.]
 [Hari-Hara abheda]

Then comes the description of how Brahmā prayed to Śiva and the latter
offered a boon and the former desired to have Śiva as his son.

Om Tat Sat