[Advaita-l] [advaitin] Real import of creation-sentences

[V Subrahmanian]

Sudhanshu ji,  here is another input, directly addressing the question:

Gaudapada Karika:

मृल्लोहविस्फुलिङ्गाद्यैः सृष्टिर्या चोदितान्यथा ।
उपायः सोऽवताराय नास्ति भेदः कथञ्चन ॥ १५ ॥

Creation, taught with analogies such as iron/gold, clay, spark, etc. is
only to enable understanding the Advaitic Truth. Thus, creation shrutis no
way teach bheda/naanaatva, manifoldness.

Bhashya:
ननु यद्युत्पत्तेः प्रागजं सर्वमेकमेवाद्वितीयम् , तथापि उत्पत्तेरूर्ध्वं
जातमिदं सर्वं जीवाश्च भिन्ना इति । मैवम् ,
*अन्यार्थत्वादुत्पत्तिश्रुतीनाम् । *पूर्वमपि परिहृत एवायं दोषः —
स्वप्नवदात्ममायाविसर्जिताः सङ्घाताः,
घटाकाशोत्पत्तिभेदादिवज्जीवानामुत्पत्तिभेदादिरिति । इत एव
उत्पत्तिभेदादिश्रुतिभ्य आकृष्य इह
पुनरुत्पत्तिश्रुतीनामैदम्पर्यप्रतिपिपादयिषयोपन्यासः
मृल्लोहविस्फुलिङ्गादिदृष्टान्तोपन्यासैः सृष्टिः या च उदिता प्रकाशिता
कल्पिता अन्यथान्यथा च, स सर्वः सृष्टिप्रकारो
जीवपरमात्मैकत्वबुद्ध्यवतारायोपायोऽस्माकम् , यथा प्राणसंवादे
वागाद्यासुरपाप्मवेधाद्याख्यायिका कल्पिता प्राणवैशिष्ट्यबोधावताराय ;
तदप्यसिद्धमिति चेत् ; न, शाखाभेदेष्वन्यथान्यथा च प्राणादिसंवादश्रवणात् ।
यदि हि वादः परमार्थ एवाभूत् , एकरूप एव संवादः सर्वशाखास्वश्रोष्यत,
विरुद्धानेकप्रकारेण नाश्रोष्यत ; श्रूयते तु ; तस्मान्न तादर्थ्यं
संवादश्रुतीनाम् । तथोत्पत्तिवाक्यानि प्रत्येतव्यानि ।
कल्पसर्गभेदात्संवादश्रुतीनामुत्पत्तिश्रुतीनां च प्रतिसर्गमन्यथात्वमिति चेत्
; न, निष्प्रयोजनत्वाद्यथोक्तबुद्ध्यवतारप्रयोजनव्यतिरेकेण । न
ह्यन्यप्रयोजनवत्त्वं संवादोत्पत्तिश्रुतीनां शक्यं कल्पयितुम् ।
तथात्वप्रत्तिपत्तये ध्यानार्थमिति चेत् ; न, कलहोत्पत्तिप्रलयानां
प्रतिपत्तेरनिष्टत्वात् । तस्मादुत्पत्त्यादिश्रुतय आत्मैकत्वबुद्ध्यवतारायैव,
नान्यार्थाः कल्पयितुं युक्ताः । अतो नास्त्युत्पत्त्यादिकृतो भेदः कथञ्चन ॥

warm regards
subbu


On Wed, Aug 14, 2024 at 1:14 PM Sudhanshu Shekhar <sudhanshu.iitk at gmail.com>
wrote:

> Hari Om,
>
> Upanishads propound Brahman as the cause of world and elaborately describe
> creation of world from Brahman. They describe the sequence of creation of
> world from Brahman in TaittirIya 2.1.1.
>
> BhAshyakAra would insist that this sequence is inviolable and would hence
> reconcile the passages of TaittirIya and ChhAndogya. (एवमीक्षित्वा तत् तेजः
> असृजत तेजः सृष्टवत् । ननु ‘तस्माद्वा एतस्मादात्मन आकाशः सम्भूतः’ (तै. उ. २
> । १ । १) इति श्रुत्यन्तरे आकाशाद्वायुः ततस्तृतीयं तेजः श्रुतम् , इह कथं
> प्राथम्येन तस्मादेव तेजः सृज्यते तत एव च आकाशमिति विरुद्धम् ? नैष दोषः,
> आकाशवायुसर्गानन्तरं तत्सत् तेजोऽसृजतेति कल्पनोपपत्तेः । (Chh. U. 6.2.3))
>
> This *prima facie *implies that srishTi-vAkya (creation-sentences) are
> pramANa. Therefore, Brahman must be *with *world. And hence, the
> existence of world should not be negated and Brahman should not be advitIya.
>
> BhAshyakAra is therefore quick to respond - अथवा अविवक्षितः इह सृष्टिक्रमः
> ; सत्कार्यमिदं सर्वम् , अतः सदेकमेवाद्वितीयमित्येतद्विवक्षितम् ,
> मृदादिदृष्टान्तात् । That the sequence of creation is not the intention,
> rather to establish the advitIyatva of Brahman is the import.
>
> The same concept is elucidated in VedAnta ParibhAshA.
>
> It explains that creation-sentences do not have their import in
> propounding srishTi. Rather, they propound advitIya Brahamn.
>
> Question: How exactly do creation-sentences establish advitIya-Brahman?
>
> Answer: When it is said - there is no rUpa in vAyu, it does not *ipso
> facto* imply that rUpa does not exist elsewhere. Despite the absence of
> rUpa in vAyu, it may pretty well be present elsewhere, say in fire, water,
> earth etc.
>
> Similarly, when it is said -- नेह नानास्ति किञ्चन -- it negates the
> existence of world in Brahman. However, *ipso facto*, this sentence does
> not prohibit the existence of world anywhere else, just as in the example
> of rUpa-vAyu. And hence advitIyatva of Brahman is not established.
>
> However, when creation-sentences are propounded, which establish Brahman
> as the upAdAna kAraNa, it implies that the effect-world cannot exist
> anywhere else without its material cause, Brahman. And then, Shruti through
> नेति नेति, नेह नानास्ति किञ्चन etc speaks of non-existence of world in
> Brahman also.
>
> Thus, what results is the tuchchhatva of world and advitIyatva of Brahman
> is established faultlessly. Because world cannot exist apart from its
> material cause, Brahman --- and in the very same Brahman, it is
> non-existent. Thus, world is utterly non-existent.
>
> Thus, creation-sentences have their import in advitIya-Brahman through
> paramparA.
>
> ननु वेदान्तैर्ब्रह्मणि जगत्कारणत्वेन प्रतिपाद्यमाने सति सप्रपञ्चं स्यात् ,
> अन्यथा सृष्टिवाक्यानामप्रामाण्यापत्तिरिति चेत् न । न हि सृष्टिवाक्यानां
> सृष्टौ तात्पर्यम् । किन्तु अद्वये ब्रह्मण्येव । तत्प्रतिपत्तौ कथं
> सृष्टेरुपयोगः ? इत्थम् - यदि सृष्टिमनुपन्यस्य प्रपञ्चस्य निषेधो ब्रह्मणि
> प्रतिपाद्येत, तदा ब्रह्मणि प्रतिषिद्धस्य प्रपञ्चस्य वायौ प्रतिषिद्धस्य
> रूपस्येव ब्रह्मणोऽन्यत्रावस्थानशङ्कायां न निर्विचिकित्समद्वितीयत्वं
> प्रतिपादितं स्यात् । ततः सृष्टिवाक्याद्ब्रह्मोपादेयत्वज्ञाने सति, उपादानं
> विना कार्यस्यान्यत्र सद्भावशङ्कायां निरस्तायां, " नेति नेति"(बृ.उ. २.३.६.)
> इत्यादिना ब्रह्मण्यपि तस्यासत्त्वोपपादनेन प्रपञ्चस्य तुच्छत्वावगमे,
> निरस्तनिखिलद्वैतविभ्रममखण्डं सच्चिदानन्दैकरसं ब्रह्म सिद्ध्यतीति परम्परया
> सृष्टिवाक्यानामपि अद्वितीये ब्रह्मण्येव तात्पर्यम् । [
>
> Regards.
> Sudhanshu Shekhar.
>
> --
> You received this message because you are subscribed to the Google Groups
> "advaitin" group.
> To unsubscribe from this group and stop receiving emails from it, send an
> email to advaitin+unsubscribe at googlegroups.com.
> To view this discussion on the web visit
> https://groups.google.com/d/msgid/advaitin/CAH9%3D%2BBArm5M8akGcQWC32yWw-p5rRRRoJ9B9AyVwUcJ50eGwHQ%40mail.gmail.com
> <https://groups.google.com/d/msgid/advaitin/CAH9%3D%2BBArm5M8akGcQWC32yWw-p5rRRRoJ9B9AyVwUcJ50eGwHQ%40mail.gmail.com?utm_medium=email&utm_source=footer>
> .
>