[Advaita-l] Brahma jnana dispels dvaita bhrama - Bhagavatam
V Subrahmanian
v.subrahmanian at gmail.com
Thu Oct 10 14:07:14 EDT 2024
श्रीमद्भागवतपुराणम्/स्कन्धः १/अध्यायः १५
https://sa.wikisource.org/s/e2b
*विशोको ब्रह्मसम्पत्त्या संछिन्नद्वैतसंशयः ।*
लीनप्रकृतिनैर्गुण्यादलिंगत्वादसम्भवः ॥३१॥
"Free from sorrow through the attainment of Brahman, with doubts
(delusion of) about duality cut away, Absorbed in the quality-less state of
nature, Formless and thus beyond birth."
Sridhara Swamin's commentary:
ज्ञानफलमाह विशोक इति । एतदेव शोकहेत्वभावेनोपपादयति *शोकस्य हि हेतु:
द्वैतभ्रमस्तस्य देहस्तस्य लिंगं तस्य गुणास्तेषामविद्या । तत्र
ब्रह्मसंपत्स्या वेदान्तश्रवणेन ब्रह्माहमिति ज्ञानेन लीना प्रकृतिरविद्या
यस्मिंस्तन्नैर्गुण्यं भवति,* न तु सुषुप्तिप्रलययोरिवाविद्याशेषः ।
तस्मान्नैर्गुण्याद् गुणकार्यलिंगनाशः । अलिंगत्वाच्चासंभवः सम्यग्भोगाय भवति
पुनः पुनरिति संभवः स्थूलदेहस्तद्रहितस्ततश्च तत्परिच्छेदाभावा
*त्संच्छिन्नो द्वैवलक्षणः संशयो भ्रमो यस्य स विशोको जात इति ।। ३१ ।। * *
अभिधानरत्नमाला This dictionary/lexicon gives the meaning 'bhrama' for
'shanka'.
शङ्का
शङ्का, वितर्क, सन्देह, संशय, आरेक, विभ्रम, विचिकित्सा, विकल्प, भ्रान्ति
शङ्का वितर्कः सन्देहः संशयारेकविभ्रमाः ।
विचिकित्सा विकल्पश्च भ्रान्तिरेकार्थवाचकाः ॥ ६९१ ॥
verse 4.1.1.691
page 0080
Bhishma's Advaitic realization
In the Srimad Bhagavatam, 1st Canto, Chapter 9, Bhishma, in his last
moments, does a stuti of Sri Krishna and finally says:
तमिममहमजं शरीरभाजां
हृदि हृदि धिष्ठितमात्मकल्पितानाम् ।
प्रतिदृशमिव नैकधार्कमेकं
*समधिगतोऽस्मि विधूतभेदमोह:* ॥ ४२ ॥
I have realized that Supreme who is present in each and every manas of the
beings which Brahman has created. It is akin to one sun appearing as many
in the various reflecting bodies. So too One Atman alone exists and the
perception of apparent multiplicity is due to delusion, from which I am now
free.
*The delusion, 'bheda moha', is stated in the Vishnu Purana too:*
सर्वभूतान्यभेदेन ददृशे स तदात्मनः ।
यथा ब्रह्मपरो मुक्तिमवाप परमां द्विजः ॥ २,१६.२० ॥
तथा त्वमपि धर्मज्ञ तुल्यात्मरिपुबान्धवः ।
भव सर्गगतं जानन्नात्मानमवनीपते ॥ २,१६.२१ ॥
सितनीलादिभेदेन यथैकं दृश्यते नभः ।
*भ्रान्तदृष्टिभिरात्मापि तथैकः सन्पृथक्पृथक् ॥ २,१६.२२ ॥*
एकः समस्तं यदिहास्ति किञ्चित्तदच्युतो नास्ति परं ततोन्यत् ।
सोऽहं स च त्वं च सर्वमेतदात्मस्वरूपं *त्यज भेदमोहम् *॥ २,१६.२३ ॥
'Just as that Brahmana attained liberation owing to his perceiving
everything as non-different from the Self, thereby tuned to Brahman, you
too, O King, knower of Dharma, looking upon yourself, enemies and relatives
as the same, knowing the One Atman to be present in all. *The wrong
perception of many Atmans is due to delusion, as exemplified in the
space/sky appearing as many owing to the erroneous perception of colours
such as white, black, etc. even though space is one only without any
colours.* Whatever exists is only that Supreme Achyuta and nothing else
other than That exists. All perception of duality as 'I am that, you are
that, he is' etc. are all due to ignorance which you give up.
We may recall the Bhashya of Shankaracharya to the Bh.Gita 2.12 where he
says: The plural used in the verse to refer to the various entities in the
battle is due to the plurality in the bodies and not due to the plurality
of Atman. We find validation of Shankara's remark in the Bhagavatam and
the Vishnu Puranam cited above.
न त्वेवाहं जातु नासं न त्वं नेमे जनाधिपाः ।
न चैव न भविष्यामः सर्वे वयमतः परम् ॥ १२ ॥ 2.12.
न तु एव जातु कदाचित् अहं नासम् , किं तु आसमेव । अतीतेषु देहोत्पत्तिविनाशेषु
घटादिषु वियदिव नित्य एव अहमासमित्यभिप्रायः । तथा न त्वं न आसीः, किं तु
आसीरेव । तथा न इमे जनाधिपाः न आसन् , किं तु आसन्नेव । तथा न च एव न
भविष्यामः, किं तु भविष्याम एव, सर्वे वयम् अतः अस्मात् देहविनाशात् परम्
उत्तरकाले अपि । त्रिष्वपि कालेषु नित्या आत्मस्वरूपेण इत्यर्थः ।
*देहभेदानुवृत्त्या
बहुवचनम् , नात्मभेदाभिप्रायेण ॥ १२ ॥*
*The Advaitic realization of Prahlada in the Vishnu Puranam:*
https://adbhutam.wordpress.com/wp-content/uploads/2021/06/e-am-pralhada-advaita-grp-english-.pdf
Om Tat Sat
More information about the Advaita-l mailing list